Historisch Genootschap Waddinxveen

Vertelbank 8: Victorwijk (Sint-Victorstraat/Zuidkade)

Voorzijde

Linksboven

Aan het eind van de Zuidkade stond de houtzaagmolen De Geregtigheid van Van Wessem. Deze molen is gebouwd in 1794 en was ooit eigendom van K. van der Torren, die verscheidene molens bezat.

De bomen werden samengebonden tot vlotten via de Gouwe aangevoerd  en verwaterd in het zgn. balkengat voor de zagerij. Tot 1902 zaagde men op windkracht, daarna op stoom.

In het witte pand midden op de foto was de bakkerij van Kl. Broer gevestigd. Verder was er een sigarenwinkel van Burger en de baleinenfabriek “De Walvisch”. Toen de aanvoer van walvisbaleinen  ophield werd de fabriek een R.K. school en weer later de speelgoedfabriek van de Gebr. Plomp. In 1943 werden alle panden op last van de bezetter afgebroken om een vrij schootsveld naar de Rijksweg te hebben.

Rechtsboven

Een foto uit 1961 met W. van der Starre als parlevinker op zijn boot. De Gouwe was ook toen al een druk bevaren rivier. Van der Starre kon met zijn groen-wit geblokte scheepje langszij de passerende schepen varen en zo de schippersfamilies voorzien van groenten en levensmiddelen.

Linksonder

Veel huizen langs de Gouwe hadden een zgn stoep waar de bewoners hun water konden halen, de was doen of spullen uitspoelen. Enkele huizen hadden zelfs een leiding onder de weg door en konden zonder veel gesleep met emmers in hun huis of souterrain het Gouwewater tappen.

Op verschillende plaatsen lagen roeiboten waarmee je overgezet kon worden.

Waar de Zuidkade overgaat in de Wilhelminakade stond een klokkenstoel aan beide kanten van de Gouwe met een bel. Daarmee moest je de veerman oproepen om overgezet  te worden.

De Wilhelminakade werd in de volksmond ook wel aangeduid als Kouwe Hoek, een naam die later een officiële status kreeg.

Rechtsonder

In de buurt van  de r.-k. Sint-Victorkerk, ongeveer waar woninginrichter Moons zijn zaak had, was een steiger waar de stoomboten voor personen- en goederenvervoer aanlegden. Er was een dienst op Gouda en Boskoop, een enkele reis gouda kostte vijftien cent.

De Volharding heeft dienst gedaan tot 1931, de Vooruitgang tot 1935. Er was bij de steiger een koffiehuis met een gaslantaarn aan de gevel. Die lichtbron was geen overbodige luxe bij in- en uitstappen. Voor de kerk stond aan de weg een theekoepeltje uit 1823. Het werd later gebruikt als boekenopslagplaats  maar is in de jaren zestig afgebroken.

Vlak bij de kerk en achter de gebouwen van bakker Van Ardenne  en Moons lag het kleine boerderijtje van Willem Kors en echtgenote. Toen die stierven bleef de ongehuwde zoon Theo daar wonen. Het kleine boerderijtje was alleen vanaf de Kanaaldijk te zien. Het is in 1974 afgebroken.

Achterzijde

Linksboven

We zien de St.-Jozefschool  die achter de r.-k. kerk tegen het kanaal is gebouwd in 1928.

Vanaf de Zuidkade liep er een smalle weg, oorspronkelijk een onverhard pad, voor de latere school langs naar het kanaal waar je via een smalle brug naar de Kanaaldijk kon komen.

Deze brug heette de Scheveningse brug. Hij is aangelegd om de naastgelegen kerk bereikbaar te maken voor mensen die in de droog gemaakte Zuidplaspolder gingen wonen. De kerk was voorheen slechts bereikbaar via het dorp en de Zuidkade en dat was een heel eind om. Naast de brug werd een uitspanning gebouwd met de naam Nieuw Scheveningen. De boeren uit de polder konden er hun paarden en rijtuigen stallen als ze ter kerke gingen.

Linksonder

Op deze luchtfoto zien we rechtsboven nog net iets van de bomenwijk (de Sniep), die omstreeks 1950 gebouwd werd.

Voorts is zichtbaar de rechte spoorlijn naar Gouda met daaronder de Kanaaldijk. De Burgemeester Trooststraat is er een zijtak van, die tot aan de Gouwe loopt. Daar recht tegenover staat het gemaal aan de Henegouwerweg dat de polder Bloemendaal bemaalt. Schuin daaronder, een beetje van de weg af, het geïsoleerd liggende  daggeldershuisje genaamd Kikkershil waar de familie Hofman heeft gewoond. Nu is kwekerij Walter van Triet er gevestigd.

Links van de St.-Victorkerk zien we de ontsluiting van de school en de Victorwijk. De polder, een niet afgegraven laagveengebied tussen Zuidkade en Kanaaldijk, is nog onbebouwd evenals wat nu industrieterrein Coenecoop is.

De polder Bloemendaal is ook een niet afgegraven laagveengebied met langgerekte percelen weiland en brede sloten.

Rechtsonder

De Scheveningse Brug was een draaibrug die stamde uit 1881. Hij mocht slechts met lichte voertuigen bereden worden. Daar werd in de praktijk nogal de hand mee gelicht en de gevolgschade  bleef jarenlang een bron van geldelijke zorg en ergernis voor de r.-k. kerk die de brug moest onderhouden.

De uitspanning  Nieuw Scheveningen werd gerund door de echtgenote  van de heer Janmaat die zelf een melkventwijk aan de Zuidkade had. Toen de paardentractie ten einde kwam werd de uitspanning een café. Dat werd later voortgezet door Jan Compeer. De brug en het café zijn in 1967 gesloopt  en zoon Thijs heeft op de plek van het café een kleine bungalow gebouwd. Die is in 2015 afgebroken en nu staat op die plaats een nieuw huis aan het kanaal.


Cultuurhistorie van de Parel aan de Gouwe